بررسی میزان رضایت زناشویی از این جهت حائز اهمیت است که رضایت فرد از زندگی زناشویی بخش مهمی از سلامت روانی فردی محسوب میشود. ارتباط با همسر جنبه مرکزی زندگی عاطفی و اجتماعی انسان است و نارضایتی زناشویی ممکن است به توانایی زن و شوهر برای برقراری روابط مناسب با بچه‌ها و سایر اشخاص خارج از خانواده آسیب برساند.
روانشناس نامدار، آلبرت اِلیس، رضایت زناشویی را اینگونه تعریف میکند: احساس عینی خشنودی، خرسندی و لذتی که زن یا شوهر وقتیکه همهی جنبههای ازدواجشان را در نظر میگیرند به دست میآید. در تعاریف دیگر، رضایت زناشویی را حالتی میدانند که طی آن زن وشوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و خرسندی میکنند. وینچ و همکارانش معتقدند رضایت زناشویی انطباق میان وضعیت موجود و وضعیت مورد انتظار است. طبق این تعریف رضایت زناشویی زمانی محقق میشود که وضعیت موجود در روابط زناشویی با وضعیت مورد انتظار فرد منطبق باشد. مطابق با نظر هادسِن، ادراک زنوشوهر از میزان، شدت و دامنهی مشکلات موجود در رابطه نشاندهندهی سطح رضایت زناشویی آنهاست. رضایتبخش بودن روابط میان همسران از طریق علاقهی متقابل، میزان مراقبت از همدیگر و پذیرش و تفاهم با یکدیگر سنجیده میشود.
رضایتمندی زناشویی را پیامد توافق زناشویی که به صورت درونی احساس میشود نیز میدانند. اصطلاح توافق زناشویی بر رابطة مناسب زنوشوهر ناظر است. در رابطه با توافق بالا هم زن و هم شوهر بهگونهای رفتار، تصور و ادارک میکنند که گویا نیازها و انتظارهایشان برآورده شده و چیزی وجود ندارد که در روابطه‌شان خلل ایجاد کند. در ازدواج بدون توافق زناشویی، مشکلات موجود میان همسران به حدی زیاد است که آنها احساس میکنند نیازها و انتظاراتشان برآورده نمیشود. اغلب زوجها در جایی میان این دو قطب قرار دارند و در مواردی بین آنها توافق برقرار است و در مواردی نه.
رضایتمندی زناشویی مفهومی کلی است که در وضعیت مطلوب روابط زناشویی احساس میشود. از طرفی، رضایتمندی زمانی اتفاق میافتد که روابط زن و شوهر در همه حیطهها بهنجار باشد. بنابراین، محققان برای آسانی در سنجش و همچنین عملیاتی کردن این مفهوم، رضایتمندی زناشویی را به ابعاد و معیارهای مختلفی تقسیمبندی کردهاند که به مهمترین آنها اشاره میکنیم.
وینچ هشت معیار را برای رضایت زناشویی مشخص کرده است:
1. ثبات، 2. انتظارات اجتماعی، 3. رشد شخصیت، 4. مصاحبت، 5. شادی، 6. رضایت، 7. سازگاری،و 8. یکپارچگی.
روف(Rofe) برای رضایت زناشویی چند جنبه را در نظر میگیرد، اما رضایت زناشویی را بهطور کلی در احساسات مثبت، دوست داشتن، رضایت جنسی، توافق در امور اقتصادی، خانهداری ، و تربیت فرزندان میداند.
اما از نگاه بِرای(Bray) رضایتمندی زناشویی به هفت مورد تقسیم میشود:
1. ارتباط جنسی:
رضایت همسران از کیفیت و کمیت ارتباط جنسی.
2. حل تعارضات:
کمک زوجی به زوج دیگر که با او نظرات و اهداف و رفتار متضاد دارد، و حل اختلاف و ستیز ناشی از منافع ناهمسو و تضاد اهداف و ادراکات مختلف.
3. رضایت از ارتباط با خانوادهی اصلی:
رضایت از کیفیت و نوع رابطه با خانوادهی خود و خانوادهی همسر.
4. ارزشهـای مذهبی:
میزان همخوانی همسران در اعتقادشان به ارزشهای مذهبی.
5. فعالیتهای تفریحی (اوقات فراغت):
رضایت از نوع، کیفیت و فراوانی شرکت در فعالیتهای اجتماعی و تفریحی مورد علاقهی هر زوج.
6. مدیریت منزل:
رضایت از برخورد با خانوادهی اصلی، شیوهی برخورد با فرزندان، نقشهای مساواتطلبانهی زن و مرد و ادارهی امور مالی منزل.
7. ارتباط همسران:
توانایی همسران در توضیح و تشریح نیازها، خواستهها و تمایلاتشان و نیز توانایی توجه کردن به دیگران بهمنظور ارائهی پاسخهای مناسب و دعوت از دیگران برای روشنسازی دیدگاه آنان.
